Verstikkende liefde

Ik had geen ontbijt in huis en een flinke stapel werk liggen - dus ik telde één bij één op en nam mijn laptop mee naar het café hier om de hoek. Dat doe ik wel eens vaker, en dan voel ik me altijd heel erg in mijn nopjes met mezelf.

Het was nog lekker rustig. Ik rook verse koffie en hoorde oude soul - precies goed: niet te hard niet te zacht. Fijn. Dus ik streek neer aan een klein tafeltje in de hoek, bestelde koffie, fruit en yoghurt met cruesli. Ik klapte mijn laptop open en ging met frisse moed van start.

Maar algauw werd ik als vanzelf gewillig meegezogen in een koude oorlog tussen moeder en dochter twee tafels verderop. Vader zat er tegenover en hield zich wat afzijdig. Het leken me mensen uit een welgesteld milieu. Moeder met schuifspeldjes, vader een Gant trui, dochter slank en braaf.

Hun tafelschikking verraadde de verhoudingen: moeder op het puntje van haar stoel dicht naast dochter, die zich onder moeders juk geen raad wist. Ze kon niet verder opzij en weerde haar moeder daarom met haar houding af, zich subtiel afwendend. Vader aan de overkant, ogenschijnlijk ontspannen, zich onttrekkend aan de strijd - een onbeholpen goedzak.

En zo ging hun gesprek:

"Hoe gaat het met je Lies?" - vroeg moeder gewichtig aan haar dochter.
Waarop Liesbeth zich verdedigde met "ja goed."

Daar kwam Lies natuurlijk niet mee weg.

"Maar hoe goed is goed Liesje?" duwde moeder haar bezorgdheid door Liesjes strot.
- "Ik heb geen zin om erover te praten".
"Nee, dat is goed Liesje, maar ik maak me zorgen"
Liesbeth rolde met haar ogen en vader opperde: "je mag altijd nog naar Zeist komen, hoor mop"
Moeder: "Nee, maar je hoeft er niet over te praten, maar ik ben gewoon zo  ontzèttend bang voor gekke dingen."
- "Oh. Nee." zei Liesbeth kort beheerst, maar van binnen kokend.
"En hij heeft niet iemand anders? Wanneer is het uitgegaan met zijn vorige vriendin? Ik ben zo bang Lies, dat je gekwetst wordt. Zó bang. Zo bang, bang, bang." jammerde moeder.
- "Ja." zuchtte Liesbeth.
Vader koos opnieuw de bemiddeling en zei: "wij bemoeien ons wel met jou, maar  soms denken we ook - ze is wel volwassen natuurlijk."

En daar had ik zijn kracht onderschat, want onmiddellijk staakte moeder het gewroet in het liefdesleven van haar dochter en zei ze (nog even beklemmend, in iedere zin haar dochter bij de koosnaam noemend - dat wel): "Hee, moet je luisteren Lies" - waarop een elitaire orale diarree volgde, over een artikel in de NRC, het bijknippen van de Clematis en een 'magnifiek recept' dat ze voor de eetclub bereid had.

Ondertussen was mijn koffie koud en zag ik dat het meisje van de bediening zag hoe ik staarde. Ik moest eens aan de slag, hoppakee.

Het experiment

Mijn collega's hebben het voortdurend over het boek van Dick Swaab, meestal op initiatief van de Autoritaire Collega (en ouwe rot in het vak). Daarbij staar ik dan een beetje naar mijn navel (zoals ook wanneer het nieuws wordt doorgenomen) en vraag ik na een tijdje wie er nog koffie wil. En ondertussen ben ik druk met een sociaal experiment, waarin ik probeer uit te vinden wat de beste opstelling is ten opzichte van de Autoritaire Collega.

Zo'n experiment begint met goed observeren. Ik zie hem genieten wanneer hij mijn collega onderbreekt: "van-de-hak-op-de-tak? Dat is een verpleegstersterm. Je bedoelt een 'incoherent denkvermogen." Dus dat vindt ie fijn: de zweep erover! En ook: geaffecteerd het jongste teamlid een verzoek doen. "Mag ik je adviseren hier even een raam open te zetten?" - zegt hij halverwege het overleg, waarop hij hard zijn keel schraapt.

Na de observatiefase probeerde ik eens wat uit. Ik pruttelde wat toen ik een casus inbracht. Een beetje zenuwachtig zei ik van ja ik weet niet precies, dit vind ik lastig - waarop hij mij onderbrak (dat kan hij goed): "nou, nee - dat is beslist niet lastig, het is gewoon zo.en.niet.anders.punt." Verkeerde tactiek. Als een geslagen hond schakelde ik een tijdje terug naar de observatiefase.

Maar dat moet niet te lang duren. Dus laatst lachte ik eens om hem - toen hij onbedoeld grappig was. Dat deed het aardig. En wat ook uitstekend werkte: met lage stem en zonder 'ehs' zijn standpunt nuanceren, daarbij in ieder geval één woord jargon gebruikend. Ik kreeg gelijk - waarop ik steil achterover van mijn stoel viel.

Deze week gaf Dick Swaab een lezing in de stad. In het kader van het experiment ging ik erheen, want dan viel er nog wat te citeren tijdens de vergadering. Gewapend met kennis over de veranderingen in ons brein als gevolg van depressies stapte ik het overleg in. Maar toen ik de deur voor hem openhield, zag ik dat ik was vergeten was hoe klein hij eigenlijk is. Ik denk dat hij net tot mijn schouders reikt. Klein, en een ronde, dikke buik. In hoorde John Lennon I am a Walrus zingen en bedacht dat het niet nodig was. Ik besloot het experiment te staken - en vroeg of hij trek in koffie had.

Gemengde gevoelens

Bij mij in de buurt zit het Centrum voor Leven en Intuïtie. Ik heb daar een haat-liefde verhouding mee. Aan de ene kant maakt het me nieuwsgierig, ben ik benieuwd wat ze er doen en waar het over gaat. Misschien kun je er wel veel leren. Herontdekken wat er echt toe doet, jezelf ontwikkelen, beetje uitvinden wie je bent. Zehr interessant.

Aan de andere kant vrees ik een beetje voor het type mens dat ik daar tref. En niet geheel onterecht, bleek vandaag na een bezoek aan hun open dag. Hoewel het meeviel: ik zag veel mensen met normaal haar, helder uit de ogen kijkend. Natuurlijk schonken ze sterrenmix- en pluk-de-dag-thee, maar eigenlijk hou ik daar ook van. En al met al was het er wat minder zweverig dan ik had verwacht. Wel verantwoord fruit op een schaal - op een grote houten tafel. Maar ook M&Ms en drop (behoorlijk living on the edge, inderdaad), en nergens zag ik afbeeldingen van mandala's in regenboogkleuren, of zachtgeel met oranje getamponeerde muren.

Natuurlijk was er wel een aantal mensen dat als gegoten in mijn verwachting paste: besnorde mannen in creatieve interpretaties van de comfortabele 'survival look' en eigenzinnige vrouwen in Cora Kemperman creaties. Allemaal lekker in contact met zichzelf en hun eigen energie. Ik plakte er een verhaaltje op. Dit leken me gescheiden mensen, die na hun scheiding ontredderd opzoek waren gegaan naar hun eigen ik, waarna ze hier, bij Het Centrum voor Leven & Intuïtie eindelijk Thuis Waren Gekomen. Bij ZichZelf. En werkelijk door anderen Gezien Werden. Zoiets. Ik ben er nog niet helemaal uit wat me daar nou zo in tegen staat.

Dan wat opgevangen flarden, ter illustratie van hoe het er was:

• "Ik merk gewoon aan mezelf dat begrenzen heel erg een thema voor me is" (vrouw met kopje thee tegen andere vrouw aan de grote houten tafel) 
• "Nee. Nee, weet je - het gaat erom wat jìj wil. Van binnen. Vanuit je hart." (staande dikke vrouw tegen zittende tengere vrouw)
• "Henk - wat voor kleur is het vandaag?" (docent tegen andere docent)
• "Zeg even je naam - dan voel ik je energie, zodat ik weet bij wie je een reading krijgt" (docent tegen mij)
• "Je bent goed geaard" (docent tegen mij) (toen ik dit hoorde juichte ik even van binnen. Ik was goed geaard! Vèt!)

En: 

"Je bent een prachtig mooi mens!" Dit riep de hard- en goedlachse stoer uitziende vrouw die mij net een gratis reading had gegeven, waarna ze me een stevige knuffel gaf. En eerlijk gezegd werd ik daar gewoon heel erg blij van. 

De narcist

Ik had een oproep geplaatst voor woonruimte in het centrum van Utrecht. Daar kreeg ik een reactie op van een alleenstaande man uit Breukelen, die mij een gedeelte van zijn woning aanbood tegen een heel scherpe prijs. Dat vond ik wel aandoenlijk.

Toen ik verder las in zijn uitgebreide omschrijving van het huis (oud herenhuis met 3 badkamers, 2 WC's etc etc), las ik dat ik ook gebruik mocht maken van het vrijstaand atelier in zijn achtertuin, dat "volledig geïsoleerd" was. Dat vond ik verschrikkelijk angstaanjagend, want daar zou hij mij natuurlijk gruwelijk afranselen - terwijl de buren verderop ongestoord en nietsvermoedend hun worstje op de BBQ nog eens omdraaiden.

Ter afsluiting van zijn reactie verduidelijkte hij dat hij niet zomaar alleenstaand, maar weduwnaar was - en bovendien "ac. gevormd gedipl. beeldend kunstenaar". Dat vond ik aanstellerige ijdeltuiterij, wat ik niet zo doordacht vond van mezelf, waarna ik besloot dat het nu eenmaal zo was.

Want de kunstenaar die het nodig vindt zijn burgerlijke staat en titel zo te etaleren, heeft natuurlijk nog nooit een stuk verkocht. Om de aandacht af te leiden van zijn inhoudloze werk, bakte hij er lucht van. Om zichzelf wat glans te geven, zou hij dwepen met bekende kunstenaars en muzikanten, die hij tot zijn inner circle rekende - hen slechts bij de voornaam noemend, daarna zogenaamd terloops verduidelijkend wie hij werkelijk bedoelde: "Ellen zei laatst nog tegen me (Ellen ten Damme, goede vriendin van me) - ze zei 'weet je wat jij moet doen, je moet eens gaan praten met Erwin (Olaf, red.), ik weet zeker dat hij je werk waardeert".

En zo mijmerde ik nog een eindje verder bij mijn eigen spitsvondige ergernis en de herinnering aan een ex die hetzelfde deed - maar het tegenovergestelde beweerde. Die variant gaat zo: "Ik ben een paar keer gevraagd voor een bijdrage aan discussie zusenzo in Pauw en Witteman, maar weet je - al die gekkigheid, ik doe het niet. Vrienden zeggen 'moet je doen!' - maar ik doe gewoon mijn werk." En daarna viel me op dat me deze interessantdoenerij de laatste tijd vaak was opgevallen bij veel verschillende mannen en ik stelde mijzelf de therapeutenvraag: 'wat zegt dat over mij?' - wat ik een even zo plezierig irritant cliché vond, dat ik mezelf vrijsprak van het beantwoorden ervan.

De kunstenaar - zich volledig onbewust van het stof dat hij deed opwaaien, sloot ondertussen af met vriendelijke groeten en zijn naam: Helder. Dat leek me een uitstekende kunstenaarsnaam. Zelf dacht Helder daar anders over, want erachter stond tussen haakjes: (roepnaam Coby). Dat vond ik echt hilarisch.