Iedereen naïef

Samen met 16.877.899 andere mensen, volg ik Humans of New York op Facebook, net als jij misschien. Onder begeleiding van een portretfoto geven inwoners van New York een inkijkje in hun leven.

Het levert openhartige verhalen op, hartverscheurende verhalen, grappige, lieve, onthutsende, herkenbare, weerzinwekkende, en prachtige verhalen.

De laatste tijd worden gevangenen geportretteerd. Ze vertellen over de toedracht van hun hechtenis en wat het met hen doet. Hun vóórkomen, achtergrond en reacties zijn enorm verschillend.

Een donkerharige man vertelt dat hij nog even 20 dagen moet zitten, omdat hij 'even in een dingetje terecht kwam'. Ondertussen houdt een vriend zijn Facebookposts bij, daarmee de schijn ophoudend dat hij op vakantie in Hawaï is. De naïviteit daarvan! Denkt hij echt dat níemand deze post zal zien? (Of snap ík iets niet?)

Op de foto zit hij onderuit gezakt op een stoel, de benen wijd. Zijn handen losjes maar bewust geplaatst ter hoogte van de broekzak, gladgeschoren kaaklijn: alles chill. Geen spóórtje kwetsbaarheid. Een bonkig gespierd lichaam, een smetteloos en kreukvrij groen-grijs gevangenispak. Hij kan het irritant goed hebben. Het begin van een grijns op zijn gezicht, die net niet doorbreekt. Uit zijn ogen spreekt zelfgenoegzaamheid. 'Fuck you, motherfucker.' Zoiets. Of misschien is dat wel veel te braaf. Dat is precies wat hij uitstraalt: hij is een badass en immer vileiner, snoder en gewiekster dan ik (simpele ziel, slaaf van het armetierige rechtssysteem) kan bedenken. Iedereen te slim af, boven de wet. De wereld is van hèm en van hem alleen. Okidoki, gezellig. Nee, prima.

Dan nog een bleke, pafferige vrouw die werd gestrikt voor het dealen van drugs. Ze hadden 'eerlijke mensen zoals zij' nodig gehad, was er tegen haar gezegd - waar in plaats van 'eerlijk', 'zwakbegaafd' werd bedoeld denk ik. Weer die opmerkelijke argeloosheid, maar zonder de geraffineerde slinksheid als van die man - helaas voor haar. Het arme mens kreeg 25 jaar. Vijf-en-twintig jaar.

Ik neem me voor de komende jaren af en toe aan haar te denken en erbij stil te staan dat, terwijl ik mijn boodschapjes deed, een filmpje pakte en met mijn moeder belde, mijn neefjes naar bed bracht en ze jaren later eraan zou herinneren hoe lief en leuk ze altijd al waren geweest en hoe de jongste hartverscheurend had gehuild toen de arm van zijn beer had losgelaten en oma hem moest opereren, terwijl ik mijn bijna gelukte liefdesleven nog eens onder de loep nam, en toch ook maar mijn zegeningen telde, terwijl ik een keer of 20 verjaarde, ik een paar keer naar de andere kant van de wereld vloog en me ondertussen voor de 492629e keer nog eens lekker omdraaide in mijn eigen bedje, deze vrouw nog stééds vast zat. Misschien nog steeds als niemand zich Facebook nog herinnert, en in plaats van een paar miljoen - nog maar paar mensen haar verhaal kennen.

Dan nog een man die vanaf zijn twaalfde drugs dealt en met behulp van de bijbel met terugwerkende kracht betekenis aan zijn keuzes poogt te geven. Dat was waar gevangenschap ruimte voor zou moeten maken, dacht ik: bezinning, adempauze, reflectie - met als verworvenheid een schone lei. Maar ik weet het niet zeker, misschien is dat wel ontzettend naïef.